Ostatnio jednakże spotkałam się z zagadnieniem ewentualnej dopuszczalności konwersji pożyczek wspólnika na kapitał zapasowy spółki z o.o.
W mojej ocenie taka konwersja wprost, bez dokonania dodatkowych czynności prawnych jest niedopuszczalna.
Niedopuszczalność ta wynika po pierwsze z samej istoty kapitału zapasowego. Zgodnie z kodeksem spółek handlowych (art. 154 § 3, art. 192) oraz z ustawą o rachunkowości (art. 36) bowiem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością taki kapitał tworzy się z zysku, z agio lub z dopłat wspólników.
Po drugie i myślę, że najważniejsze, z punktu widzenia prawnego taka konwersja stanowiłaby w istocie zwolnienie z długu w rozumieniu art. 508 k.c. (umorzenie pożyczki). Przeciwnie bowiem niż w przypadku zamiany pożyczek na udziały (gdzie w zamian za umorzenie wierzytelności wspólnika o zwrot pożyczki wspólnik uzyskuje udziały w kapitale zakładowym spółki), taka zamiana nie dawałby ze strony spółki wspólnikowi żadnego ekwiwalentu, a zatem czynność ta miałaby w istocie charakter umownego zwolnienia z długu. To z kolei miałoby swoje konsekwencje podatkowe, albowiem taka umorzona pożyczka stanowiłaby przychód spółki podlegający opodatkowaniu. Oczywiście w rezultacie kwoty z umorzonych pożyczek mogłyby znaleźć się w kapitale zapasowym, ale już jako zysk spółki powstały w wyniku umorzenia pożyczek, a nie wprost jako konwersja tych pożyczek.
Jak zatem zgodnie z przepisami "wprowadzić" pożyczki na kapitał zapasowy sp. z o.o.?
Istnieją między innymi dwa sposoby.
Pierwszym z nich jest podwyższenie kapitału zakładowego spółki i pokrycie podwyższenia wierzytelnościami wspólnika względem spółki z tytułu pożyczek.
Żeby jednak pożyczki zostały przeniesione na kapitał zapasowy spółki a nie na kapitał zakładowy -kwota podwyższenia musi być niższa niż wartość pożyczek, natomiast pokrycie podwyższenia musi zostać dokonane całą kwotą pożyczek. W ten sposób kwota pożyczki równa wysokości objętego podwyższenia powiększy kapitał zakładowy spółki, natomiast nadwyżka (agio), zgodnie z art. 154 § 3 k.s.h. będzie przelana na kapitał zapasowy.
Drugim sposobem jest uchwalenie dopłat do kapitału zakładowego (oczywiście pod warunkiem, że umowa spółki taką możliwość przewiduje, a jeśli nie przewiduje to wyłącznie pod warunkiem uprzedniej zmiany umowy spółki), konwersja wierzytelności z udzielonych pożyczek na poczet roszczenia spółki o dopłaty i w końcu przelanie tych dopłat na kapitał zapasowy.
Zgadzam się, konwersji pożyczek wspólnika na kapitał zapasowy spółki z o.o. nie powinna mieć miejsca.
OdpowiedzUsuńCieszę się. Niestety nie wszyscy księgowi się z tą opinią zgadzają. Spotkałam się ze zdaniami przeciwnymi i stąd właśnie inspiracja do napisania tego posta.
UsuńBardzo interesujące informacje. Czytałem z wielkiem zaciekawaniem.
OdpowiedzUsuńTrzeba posiadać umiejętności redaktora, żeby tak fajnie prowadzić blog i pisać takie udane artykuły.
OdpowiedzUsuńBardzo dziękuję. Cieszę się, że artykuły są przydatne.
UsuńTen komentarz został usunięty przez autora.
OdpowiedzUsuńwitam,
OdpowiedzUsuńinteresujący artykuł, natknąłem się ostatnio na taką interpretację indywidualną: ITPB2/4514-71/15/TJ (Konwersja pożyczki na kapitał zapasowy)
Czy interpretację wydano w takim razie w oparciu o nieprawidłowe założenie w zakresie KSH?
Bardzo dziękuję za ten wpis.
UsuńFaktycznie wygląda na to, że organ skupiając się na zadanych mu kwestiach pcc nie dokonał w ogóle analizy możliwości dokonania takiej konwersji w świetle ksh, a jedynie ocenił, że taka czynność nie będzie podlegała pcc. Tym samym z opinii nie wynika, że taka czynność jest możliwa a jedynie, że nie podlega ona pcc.
Z logicznego punktu widzenia odpowiedź urzędu jest trafna, albowiem katalog czynności opodatkowanych pcc jest zamknięty i faktycznie ewentualna "konwersja pożyczek na kapitał zapasowy" w nim się nie znajduje.
Nie zmienia to jednak faktu, że w mojej ocenie taka czynność nie jest dopuszczalna w świetle ksh zaś treść opinii potwierdza tylko niestety, że interpretacje organów podatkowych bywają wybiórcze i mogą wprowadzać podatników w błąd.
pozdrawiam serdecznie
idąc dalej, czy organ wydający decyzję nie musi badać czy oceniana prawidłowość zastosowania przepisów prawa wobec zdarzenia faktycznego (lub przyszłego) jest w zakresie prawnie skutecznego zdarzenia gospodarczego?
UsuńOczywiście. Dla zapewnienia spójności systemu prawnego oraz zachowania zaufania obywatela do organów, a także chociażby uniknięcia śmieszności powinien badać. Możemy sobie przecież wyobrazić zapytanie (przyszłe zdarzenie), czy zakup działki na Marsie podlega opodatkowaniu pcc i odpowiedź, że nie podlega, gdyż nie obejmuje takiej czynności katalog z ustawy o pcc. Brzmi to absurdalnie, ale przecież w zasadzie jest sytuacją analogiczną do wskazanej przez Pana interpretacji.
UsuńNiestety literalnie czytając ordynację podatkową widzimy, że organ dokonuje interpretacji przepisów prawa podatkowego i tylko takie leży w jego obszarze zainteresowania (art. 14b ordynacji podatkowej).
Co więcej, w jednej z prowadzonych przeze mnie spraw organ wprost napisał, że to podatnik sobie ustala czynność i jej rodzaj a organ tylko stwierdza skutki podatkowe. Tym sposobem organ zawsze obroni swoje stanowisko.
dziękuję, analogia do Marsa znakomita ;)
OdpowiedzUsuńWitam, jeżeli zaś spółka posiada nieuregulowane zobowiązania wobec spółki y, czy jest - w drodze analogii do powyższego - potraktowanie tych zobowiązań jako wpłat na kapitał zapasowy?
OdpowiedzUsuńoczywiście spółka y jest wspólnikiem spółki x
OdpowiedzUsuńDzień dobry
UsuńTak jak pisałam powyżej, konwersja pożyczek na kapitał zapasowy jest w mojej ocenie dopuszczalna.
pozdrawiam serdecznie
Bardzo trafne porównanie
OdpowiedzUsuń