środa, 28 lutego 2018

kiedy wymagana jest zgoda wspólnika spółki na podjęcie uchwały.

Obecnie zasadą jest podejmowanie decyzji przez zgromadzenie wspólników spółek kapitałowych większością głosów. W zależności od rodzaju sprawy większość ta jest różnie określona przez kodeks spółek handlowych: jako bezwzględna większość, większość 2/3, 3/4 głosów, etc. Dodatkowo umowa spółki  może przewidywać w zasadzie nieograniczone modyfikacje - zarówno większości niezbędnej do podjęcia danej uchwały, jak i wymaganego kworum.

Jest natomiast jedno ważne ograniczenie, o którym niewiele osób pamięta, a które zakłada  konieczność uzyskania zgody wspólnika na podjęcie uchwały. W takich przypadkach do podjęcia uchwały nie wystarczy większość głosów jeśli każdy ze wspólników, których uchwała dotyczy nie wyrazi na jej podjęcia wyraźnej zgody. Bez takiej zgody uchwały nie ma i nie będzie ona wywoływała żadnych skutków prawnych.



Zgodnie z art. 246 § 3 k.s.h.  uchwała, która dotyczy zmiany umowy spółki i ma na celu zwiększenie świadczenia wspólników lub uszczuplająca prawa udziałowe bądź prawa przyznane osobiście poszczególnym wspólnikom, wymaga zgody wszystkich wspólników, których dotyczy.



Zapis ten powoduje wiele komplikacji, albowiem ustawodawca zrezygnował z enumeratywnego wyliczenia przypadków, w których wymagana jest zgoda wspólnika, wprowadził natomiast ogólne kategorie uchwał o zmianie umowy spółki, do podjęcia których większość głosów nie wystarczy.




Mamy zatem trzy kategorie uchwał o zmianie umowy spółki, które należy wziąć pod uwagę:


1. uchwala, która zwiększa świadczenia wspólników względem spółki. np.:

  • wprowadzenie dopłat (ale już nie określenie konkretnych dopłat przewidzianych w umowie spółki);
  • wprowadzenie obowiązku świadczenia usług na rzecz spółki.


2. uchwała, która uszczupla prawa udziałowe wspólnika, np.:
  • zmiana proporcji udziału wspólnika w zysku;
  • wyłączenie indywidualnego prawa kontroli wspólnika;
  • zniesienie prawa pierwszeństwa nabycia udziałów wspólnika występującego ze spółki;
  • zniesienie prawa pierwszeństwa objęcia nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym;
  • uprzywilejowanie udziałów innych wspólników.


3. uchwała, która uszczupla prawa przyznane osobiście poszczególnym wspólnikom np.:
  • uchylenie prawa wspólnika do powoływania członka zarządu;
  • uchylenie uprzywilejowania wspólnika w zakresie dywidendy.


Zgodnie z aktualnym orzecznictwem w tym zakresie natomiast nie wymagają zgody wspólnika:
  • uchwała o możliwości umorzenia udziałów;
  • uchwała o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki;
  • wprowadzenie zakazu konkurencji dla wszystkich wspólników.

Tożsama regulacja dotyczy spółki akcyjnej (art. 415 § 1 k.s.h.) z tą tylko różnicą, że zgodnie z tym przepisem zgody wymaga uchwała, która mieści się w kategorii 1 i 3, w spółce akcyjnej natomiast  nie ma odniesienia do kategorii 2, a to wynika ze szczególnej specyfiki tej spółki.



Jak widać, należałoby zatem za każdym razem badać, czy planowana uchwała jest jedną z uchwał, znajdujących się w trzech powyższych kategoriach, albowiem nie da się jednoznacznie i dokładnie określić z góry, których uchwał to dotyczy. Jest to zależne zarówno od treści uchwały, jak i konkretnych stosunków w danej spółce. 




Jeśli planowana uchwała okaże się być uchwałą, do podjęcia której konieczne jest uzyskanie zgody wspólnika, bez tej zgody uchwała nie może być skutecznie podjęta. 




Oczywiście nie należy zapominać, że sama zgoda to za mało i do podjęcia uchwały oprócz zgody potrzebna też jest wymagana liczba głosów "za", a o tym często się zapomina Może się zatem zdarzyć, że pomimo wyrażenia przez zainteresowanych wspólników zgód uchwała nie zostanie podjęta z powodu braku wymaganej większości głosów. 

poniedziałek, 19 lutego 2018

od kiedy skuteczny jest wpis do KRS

Pisałam już od kilkakrotnie o  tym, od kiedy są skuteczne zmiany w spółkach. W wielu przypadkach są one skuteczne z chwilą rejestracji przez sąd (tzn. z chwilą wpisu): 


Wydaje się to jednoznaczne, a jednak okazuje się problematyczne kiedy trzeba ustalić dokładną datę wejścia w życie zmian.

Zgodnie z przepisami regulującymi postępowanie rejestrowe, w wyniku rozpoznania wniosku złożonego do KRS sąd wydaje postanowienie. W tym postanowieniu sąd decyduje wpisać zmiany lub też wniosek oddalić. Jeśli sąd zdecydował się wpisać dane, to koniecznym jest jeszcze dokonanie czynności technicznej polegającej na wpisie do systemu.

Jakkolwiek w myśl art. 694 5 § 2 k.p.c postanowienie o wpisie jest skuteczne od daty jego wydania, to jednak dopiero łącznie z czynnością techniczną polegającą na wpisaniu treści postanowienia do rejestru informatycznego, wpis - w rozumieniu kodeksu spółek handlowych - jest dokonany.

Wyjaśnił to wprost Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 15 marca 1991 r. w sprawie o sygnaturze III CZP 13/91 stanowiącej zasadę prawną.  

W uzasadnieniu tej uchwały czytamy, że "w postępowaniu rejestrowym w sprawach z zakresu rejestru handlowego rozróżnia się postanowienia sądu rejestrowego zarządzające dokonanie wpisu, wzmianki lub wykreślenia wpisu oraz sam wpis jako czynność wykonawczą. Wpisy do rejestru mają przede wszystkim znaczenie ujawniające i ustalające. Niektóre z nich mają jednak znaczenie konstytutywne, tzn. są niezbędnym warunkiem powstania prawa. Takim jest w szczególności wpis do rejestru handlowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej. Analizowane przepisy nie mówią wyraźnie, która ze wskazanych czynności sądu rejestrowego ma znaczenie prawotwórcze. Sformułowanie § 2 rozp. rej. sugerować by mogło, że w czynnościach wpisu znaczenie takie ma postanowienie zarządzające treść wpisu do rejestru, sam wpis jest zaś czynnością wykonawczą o charakterze technicznym. Łączna analiza przepisów prawa materialnego i rozp. rej. przemawia jednak za stanowiskiem, że decydujące znaczenie ma dopiero konstytutywny wpis do rejestru, a postanowienie o treści wpisu jest tylko podstawą tego wpisu."

Wobec tego dla ustalenia daty, od której obowiązują zmiany w spółkach decydujące znaczenie ma data dokonania wpisu do KRS.

Data ta określona jest w zaświadczeniu o dokonaniu wpisu, doręczanym wnioskodawcy zawsze łącznie z postanowieniem o wpisie. Datę tę można znaleźć również na pierwszej stronie odpisu z KRS, w pierwszej rubryce, w kolumnie: Data dokonania wpisu, przy czym w odpisie pełnym (dostępnym niestety tylko w informacji sądu) zamieszczone są informacje o wszystkich wpisach w spółce od dnia jej rejestracji, natomiast w informacji elektronicznej pobieranej z rejestru przedsiębiorców zawarta jest tylko data ostatniej zmiany.