kto podpisuje sprawozdanie finansowe spółki komandytowej

Pod wątkiem dotyczącym sprawozdania finansowego spółki kapitałowej (http://praktyczneprawospolek.blogspot.com/2013/12/sprawozdanie-finansowe-spoki-kapitaowej.html) pojawił się ciekawy komentarz poruszający zagadnienie, które moim zdaniem warto rozwinąć.

Otóż licznie w obrocie występują spółki komandytowe (a więc spółki osobowe), których komplementariuszem jest spółka z o.o. Wobec tego pojawia się pytanie kto podpisuje sprawozdanie finansowe takiej spółki komandytowej?

Najprostsza odpowiedź - że jest to komplementariusz (art. 3 ust. 1 pkt. 6 ustawy o rachunkowości) nie rozwiązuje sprawy, albowiem komplementariuszem jest spółka, która musi działać przez swoje organy. I tu pojawia się sedno sprawy.

Czy zatem sprawozdanie finansowe musi podpisać zarząd spółki z o.o. według sposobu reprezentacji określonego w umowie spółki, czy też zarząd działając w ramach prowadzenia spraw spółki, a może wszyscy członkowie zarządu?

 

W mojej ocenie sprawozdanie finansowe spółki komandytowej powinien podpisać zarząd spółki z o.o. będącej komplementariuszem, zgodnie z zasadami reprezentacji. Za takim rozwiązaniem przemawia fakt, że w odróżnieniu do sprawozdania finansowego spółki z o.o. (jest to sfera wewnętrzna spółki) fakt uczestnictwa spółki z o.o. w spółce komandytowej należy z punktu widzenia spółki z o.o. do sfery zewnętrznej, a więc poddanej zasadom reprezentacji. Spółka z o.o. w tym przypadku działa jako komplementariusz, uczestniczy jako wspólnik w innym podmiocie. Ponieważ zaś spółka z o.o. działa przez swoje organy, to tylko zarząd może dokonywać czynności w jej imieniu.

 

Uważam też, że nie znajduje potwierdzenia wymaganie podpisania sprawozdania finansowego spółki komandytowej przez wszystkich członków zarządu sp. z o.o. będącej komplementariuszem, z powołaniem się na treść art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Przepis ten bowiem dotyczy sytuacji, w której kierownik jednostki jest organem wieloosobowym (np. wieloosobowy zarząd, jako kierownik jednostki np. spółki z o.o.). W omawianym przypadku natomiast kierownik jednostki jest jedną osobą - osobą prawną (spółką z o.o.) zatem regulacja ta nie znajdzie zastosowania. 

kiedy należy złożyć do KRS wnioski o NIP i REGON

Dość częstym problemem praktycznym dla przedsiębiorców jest kwestia konieczności dołączania do wniosku o wpis i zmianę wpisu wniosków o aktualizację NIP i REGON.

Problem ten ulegnie rozwiązaniu z dniem 1.12.2014, albowiem tego dnia zacznie obowiązywać nowelizacja ustawy o KRS w zakresie nadawania numerów NIP i REGON.

Do tego czasu jednakże zagadnienie dołączania druków do urzędu skarbowego i urzędu statystycznego jest aktualne.

 

Konieczność taka co do zasady wynika z przepisów ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym (art. 19 a i 19 b - zasada tzw: "jednego okienka").

 

Do każdego wniosku o wpis spółki do Krajowego Rejestru Sądowego (pierwszy wpis - rejestracyjny z wyłączeniem procedury S24) należy złożyć formularze dotyczące wniosku o nadanie numeru REGON i NIP (RG-1 oraz NIP 2).

 

Wbrew pozorom jednak nie przy każdym wniosku o zmianę wpisu w KRS dołączanie dokumentów aktualizacyjnych jest konieczne.

 

Z treści art. 19 b ust. 1 pkt. 1c wynika, że obowiązku takiego nie ma w sytuacji:

 

1. składania wniosku w formie elektronicznej - wówczas tą samą drogą należy przesłać wnioski o nadanie numeru NIP i REGON samodzielnie

 

2. składania wniosku o wpis spółki przy wykorzystaniu wzorca (tzw: S24) - wnioski o NIP i REGON należy złożyć bezpośrednio do urzędu skarbowego oraz urzędu statystycznego

 

3. zmian, które nie dotyczą danych objętych wpisem do rejestru przedsiębiorców

 

Bliższej analizy wymaga punkt 3. Najbardziej ogólnie można stwierdzić, że dokumenty te należy dołączyć tylko wówczas, jeśli zmianie ulegają dane podlegające wpisowi przez ten organ. Najprościej zatem ocenić to analizując zakres informacji wymaganych w drukach NIP 2 i RG-1.

 

Z mojej praktyki wynika, że bezwzględnie konieczne jest dołączenie tych druków w szczególności przy:

 

1. każdej zmianie umowy spółki (tj. w  szczególności: zmianie siedziby, firmy [nazwy] spółki, wysokości kapitału zakładowego, przedmiotu działalności);

2. zmianie adresu spółki;

3. zgłoszeniu otwarcia likwidacji.

 

Nie ma natomiast co do zasady konieczności dołączania tych druków przy:

 

1. sprzedaży udziałów (chyba, że zmienił się procentowy udział w ogólnej wartości kapitału - poz. 52 druku RG-1);

2. zmianach w zarządzie (powołanie nowego członka zarządu, odwołanie z zarządu, rezygnacja, zmiana danych członka zarządu, zmiana pełnionej funkcji);

3. zmianach w radzie nadzorczej;

4. zmianie danych wspólników (zmiana nazwiska, imienia, etc);

5. ustanowieniu i udzieleniu prokury.

 

Oczywiście nie wykluczam, że praktyka orzecznicza różni się w zależności od sądu lub nawet wydziału nie mniej jednak sądy warszawskie stosują w praktyce powyższą typologię.

odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. za długi spółki

Członek zarządu co do zasady odpowiada osobiście za zobowiązania spółki z o.o., jeśli egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

 

Ponieważ jednak ta na pozór prosta regulacja doznaje wielu modyfikacji, jest przedmiotem licznego orzecznictwa i często niewłaściwa interpretacja przepisów budzi kontrowersje warto jest zatem dokonać syntezy praktycznych zasad takiej odpowiedzialności.

 

1. za jakie długi odpowiada członek zarządu:

 

• członek zarządu odpowiada za długi spółki, w organie której zasiada,
• odpowiada za długi, które istniały w czasie pełnienia przez niego funkcji,
• bez znaczenia przy tym jest fakt, iż powstały przed jego powołaniem,
• odpowiedzialność obejmuje zobowiązania, które istniały w dniu powołania i takie, które powstały bądź istniały przed dniem skutecznej rezygnacji albo odwołania,
• co za tym idzie nie wchodzą w zakres odpowiedzialności długi, które powstały po zakończeniu pełnienia funkcji w organie zarządzającym.

 

2. kto odpowiada:

 

• odpowiada osoba powołana do pełnienia funkcji w zarządzie bez względu na fakt skutecznego zgłoszenia tego faktu do rejestru,
• odpowiadają solidarnie wszystkie osoby, które chociażby epizodycznie zasiadały w zarządzie w czasie, w którym dług istniał.

 

3.   jak odpowiada:

 

• subsydiarnie wobec spółki, całym swoim majątkiem, solidarnie z pozostałymi członkami zarządu,
• to oznacza, że wierzyciel może pozwać wszystkie osoby odpowiedzialne albo może pozwać tylko niektóre z nich, według swojego wyboru,

 

4. co musi wykazać wierzyciel:

 

• istnienie zobowiązania spółki stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu,
• bezskuteczność egzekucji z jej majątku,
• fakt pełnienia funkcji w zarządzie spółki

 

5. jak można się bronić:

 

Sposobów obrony przed roszczeniami wierzycieli spółki jest wiele. Część wynika wprost z przepisu, część natomiast jest dorobkiem licznego orzecznictwa. Z najważniejszych należy wskazać:

• wykazanie, że spółka posiada majątek, z którego wierzyciel może zostać zaspokojony - tj. wykazanie  braku podstaw do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki;
• wykazanie faktu zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w odpowiednim czasie albo wniosku o wszczęcie postępowania układowego;
• wykazanie braku winy w niezgłoszeniu powyższych wniosków (np. braku przesłanek do ogłoszenia upadłości w momencie odwołania z funkcji w zarządzie spółki);
• wykazanie, że niezgłoszenie powyższych wniosków nie spowodowało u wierzyciela szkody;
• ewentualnie powoływanie się na inne okoliczności świadczące o braku odpowiedzialności członka zarządu

Jak zatem wynika z powyższego podsumowania, istnieje wiele okoliczności, które mogą okazać się kluczowe w przypadku rozstrzygania o osobistej odpowiedzialności członka zarządu, zatem każdą sprawę należy rozpatrywać osobno, wnikliwie na podstawie szczegółowej analizy okoliczności faktycznych.

Należy jednak pamiętać, że z racji specyficznej regulacji art. 299 k.s.h. ciężar udowodnienia okoliczności świadczących o braku odpowiedzialności spoczywa na członku zarządu, przy stosunkowo niewielkich obowiązkach dowodowych wierzyciela.

kto odpowiada za zobowiązania spółki z o.o.

Kwestia odpowiedzialności za zobowiązania (długi) spółki z o.o. często budzi wątpliwości przedsiębiorców. Warto zatem usystematyzować regulację tego dotyczące.

 

Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych katalog podmiotów odpowiedzialnych cywilnoprawnie jest zamknięty.

 

Po pierwsze zaznaczyć należy, że w pierwszej kolejności za zobowiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiada sama spółka swoim majątkiem. Z racji kodeksowej konstrukcji spółek kapitałowych, spółka z o.o. jako osoba prawna posiada swój majątek,  a zatem to z niego w pierwszej kolejności prowadzona będzie egzekucja.

 

Jeśli egzekucja prowadzona przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, za zobowiązania spółki  z o.o. odpowiadają solidarnie członkowie jej zarządu. Stanowi o tym art. 299 § 1 k.s.h.

Orzecznictwo dopuszcza również przyjęcie na tej podstawie odpowiedzialności likwidatorów  spółki (tak m.in. Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z  dnia 28 stycznia 2010 r. sygn.akt: III CZP 91/09.)

 

W związku z tym, jeśli wierzyciel nie jest w stanie w pełni zaspokoić swoich roszczeń z majątku spółki może żądać zaspokojenia z majątku członków zarządu (likwidatorów). Co istotne jednak w tym celu konieczne jest wytoczenie powództwa przeciwko członkom zarządu, albowiem wyrok wydany przeciwko spółce z o.o. nie statuuje bezpośrednio odpowiedzialności członków jej organu zarządzającego.

 

Co do zasady członkiem zarządu w rozumieniu tego przepisu jest osoba prawidłowo powołana i wpisana do rejestru przedsiębiorców.

Jeśli umowa spółki ani uchwała wspólników nie stanowi inaczej likwidatorem natomiast jest członek zarządu. Likwidatorem może być też inna osoba powołana uchwałą wspólników, a także osoba ustanowiona przez Sąd.

Członek zarządu (likwidator) odpowiada całym swoim majątkiem bez ograniczeń, solidarnie z pozostałymi osobami zasiadającymi w tym organie. Odpowiedzialności tej jednak można uniknąć w enumeratywnie wyliczonych w art. 299 § 2 k.s.h. przypadkach.

 

Członek zarządu (likwidator) może się uwolnić od odpowiedzialności jeśli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości spółki lub wszczęto postępowanie układowe, a jeśli takiego wniosku w terminie nie zgłoszono - nastąpiło to bez jego winy; ewentualnie poprzez wykazanie, że pomimo niezgłoszenia takiego wniosku wierzyciel nie poniósł szkody. 

 

Więcej na ten temat piszę tu: http://praktyczneprawospolek.blogspot.com/2014/09/odpowiedzialnosc-czonka-zarzadu-spoki-z.html
 

Wobec powyższego należy stwierdzić, że za zobowiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie odpowiadają (przy założeniu, że nie pełnią/nie pełnili funkcji w zarządzie spółki ani nie pełnili funkcji likwidatora) :

 

- wspólnicy;

- członkowie rady nadzorczej;

- członkowie komisji rewizyjnej;

- prokurenci;
- pełnomocnicy spółki;
- pełnomocnicy wspólników;
- pracownicy spółki.

Tym samym należy stanowczo obalić obiegową opinię dotyczącą odpowiedzialności wspólników.

Sam fakt posiadania udziałów w spółce bez pełnienia funkcji w jej organie zarządzającym nie czyni wspólnika odpowiedzialnym za długi spółki.